مژگان خالقی و خنده در تاریکی
شاید یکی ارزشمندترین ویژگی‌های یک برنامه مستند پژوهشی این باشد که بتواند سندها مهمی را ثبت نماید که در صورت ثبت نشدن احتمال نابودی آنان مضاعف است . برنامه تلویزیونی «خنده درتاریکی» با راه ثبت مورخ بازی زنده اصفهان و هنرمندان کهن این فن دقیقا همین مسیر مثبت را طی کرده و سوای هر ارزشگذاری دیگری دست به ثبت یادگارهای بی بدیل بازی زنده اصفهان زده است . مژگان خالقی کارگردان فیلم مستند «خنده درتاریکی» در‌این اعلام کرد وگو از چگونگی ساخت این فیلم مستند و حضور هنرمندان کهن درین اثر گفته است .
بازی زنده در جمهوری اسلامی ایران و در هر شهری , تاریخی منحصربه‌فرد به خودش را دارااست . چطور شد که به تامل ساخت مستندی در جهت مرور مورخ بازی زنده اصفهان افتادید؟
احتمالا اولی ادله این باشد که تئاتری هستم و از این خانواده وارد سینما شدم , البته نمایش زنده مدام برایم جذابیت ویژه‌ای داشته ضمن اینکه اصفهانی هستم و ادغام این دو برهان جرقه‌ای در ذهنم ساخت که راجع به نمایش زنده اصفهانی اثری ایجاد کنم . هنگامی که می خواستم کارم را استارت کنم و پژوهشم را پیش بردم به نظرم رسید که‌این پژوهش می تواند گسترده‌تر شود و در غایت تصمیم گرفتم مستندی پیرامون مورخ بازی زنده اصفهان بسازم .
مراحل ساخت فیلم از ۹۲ تا ۹۷ ارتفاع کشیده است . با اعتنا به این که «خنده در تاریکی» مستندی پژوهشی میباشد آیا استدلال صرف این زمان زمان , پژوهش آن بوده یا این که علل دیگری وجود داشته است؟
مستندهای تاریخی در اصل مستندهای زمان‌بری می‌باشند بدین برهان که دوره‌ای تاریخی را مفصل داستان می‌نمایند . احتمالا بتوان زمان کمتری بدین امور اختصاص بخشید , ولی فکر میکنم در کیفیت تاثیرمنفی می گذارد . درمورد فیلم مستند «خنده در تاریکی» نیز همین‌طور بود بخصوص که مستندات متعددی درموردش وجود نداشت و داده ها فراوان متفرق بود و این سبب شد عمل ما سالیان ارتفاع بکشد . ضمن اینکه گفت‌و‌گو با فردی مختص یا این که تماشا یک گواهی و هر نکته دیگری در فرآیند تحقیق , دریچه‌ای دیگر برای عمل بیشتر در راستای ما گشوده میکرد مانند درختی که شاخ و برگش رویش می نماید و همین عامل ها نیازمند صرف زمان بیشتر بود , پس ساخت فیلم طبیعتا یکسری سال ایجاد کشید . از طرفی آلرژی متعددی نسبت به کیفیت پژوهش و فیلم داشتم و می‌خواستم لحن سینمایی اثر محافظت شود , پس برای آن وقت گذاشتم و بعداز پنج سال و اندی به فیض رسیدم .
از فیس اشخاص رای زنی شونده معین است که گفت‌و‌گوها سال‌های قبلی انجام شده است . طی این زمان آیا تغییری در حالت نمایش زنده اصفهان صورت گرفته‌است؟
بعضی مصاحبه‌ها سال‌های نخستین انجام شد و بعضا چندسال آن‌گاه و بعضی از هنرمندان چه بسا سه ماه باقی مانده به پایان مونتاژ یک‌باره اذن رای زنی دادند برای مثال رجایی یا این که نصرت‌الله یک صدایی پس از ساخته شدن فیلم , در مصاحبه‌ها کمپانی کردند . در امر این که آیا تغییری در بازی زنده اصفهان ساخته شده است یا این که خیر بایستی بیان کنم خیر . جریان پیروز نمایش زنده در اصفهان هم‌چنان به عبارتی جریان نمایش زنده کمدی آزاد است که اتفاقا نازل نیز میباشد . دانشجو یان نمایش زنده دانشکده نوپایی در اصفهان , گروه‌هایی را تشکیل داده‌اند و همت می‌نمایند در اثرها خیر و خوبی ظواهر شوند و خیلی کارایی می کنند . ولی هم‌چنان لهجه و جریان درحال حاضر بازی زنده اصفهان به عبارتی کمدی‌های نازل است .
آیا ممکن در اثر ها دیگری از شما شاهد مرور تاریخی برتئاتر مرزوبوم از وجوه تازه‌ای باشیم؟
هر فیلم و پژوهشی به ما راهبرد میدهد که از چه دریچه‌ای به آن نگاه کنیم , براین اساس از گذشته نمی‌توانیم وجوه پیروز بازی زنده را در لحاظ بگیریم . همین حال نیز فاز نخستین فیلم‌برداری برنامه مستند مورخ بازی زنده تبریز را استارت کرده‌ایم و به طورقطع آنجا نیز به نکاتی می‌رسیم , ولی وجوه آن فعلا مشخص و معلوم نیست تنها میدانیم هرچه است مورخ شفاهی و مستنداتی است که از مورخ به ما رسیده است . در تراز مونتاژ و پایان فعالیت به وجوه گوناگون نمایش زنده هر حوزه پی میبریم . قرار است چهار برنامه مستند درمورد مورخ نمایش زنده چهار نقطه اصلی بازی زنده میهن بسازم ; اصفهان , تبریز , رشت و تهران که برنامه تلویزیونی مورخ نمایش زنده اصفهان را ساختیم و حال سراغ تبریز رفته‌ایم و بعداز مرور و ساخت مستندی درمورد آن شهر سراغ دو شهر دیگر خوا‌هیم رفت .
گفت‌و‌گو با فردی مختص یا این که تماشا یک گواهی و هر نکته دیگری در فرایند تحقیق , دریچه‌ای دیگر برای فعالیت بیشتر در سمت ما گشوده می کرد نظیر درختی که شاخ و برگش پرورش مینماید و همین کارداران نیازمند صرف زمان بیشتر بود , پس ایجاد فیلم طبیعتا یکسری سال